เปิดตำราบุญ จัดสังฆทานเอง ด้วย 10 สิ่งของที่พระได้ประโยชน์สูงสุด

คนไทยมีจิตใจงดงาม ชอบทำบุญ เป็นเรื่องที่รับรู้กันทั่วไป ซึ่ง “การถวายสังฆทาน” เป็นการทำบุญที่คนไทยเชื่อกันว่าเป็นการทำทานที่ได้บุญมาก เพราะเป็นทานที่ตั้งใจถวายแก่พระสงฆ์โดยไม่เจาะจงรูปใดรูปหนึ่ง ให้เป็นของส่วนรวมภายในวัด แต่ทว่าการซื้อสังฆทานถังใหญ่ ๆ สำเร็จรูปไปถวายพระอาจจะครบถ้วนไม่เพียงพอ หรือใช้งานจริงไม่ได้ ทางที่ดีควร จัดสังฆทานเอง เพราะคุณสามารถเลือกสิ่งของที่พระได้ประโยชน์สูงสุดได้

การทำบุญถวายสังฆทานนั้นได้อานิสงส์ใหญ่มาก หากกระทำถูกต้อง ไม่ว่าจะเป็นสังฆทานที่สร้างกุศลเพื่อตนเอง หรือสังฆทานอุทิศให้ญาติที่ล่วงลับไปแล้ว ให้ตั้งใจจัดหาซื้อของตามกำลังของตนเอง มีน้อยให้น้อย มีมากให้มาก อย่าให้ตัวคุณเองต้องเดือดร้อนเพราะทำบุญเลย ซึ่งในครั้งนี้เราจะมาแนะนำวิธีการ จัดสังฆทานเอง ที่พระได้ใช้ คนได้บุญ

จัดสังฆทานเอง ต้องมีอะไรบ้าง

ของสังฆทานจะถวายอะไรก็ได้ที่เหมาะสมกับชีวิตสมถะของพระภิกษุสงฆ์ ซึ่งสิ่งที่สามารถนำไปถวายเป็นสังฆทานได้ นิยมใช้เป็น “ปัจจัยสี่” คือ เครื่องอุปโภคบริโภคต่าง ๆ (ยกเว้นที่อยู่อาศัย) โดยคำนึงตามปัจจัยที่พระสงฆ์สามารถนำสิ่งของไปใช้ประโยชน์ได้จริง ดังนี้

อาหาร และ เครื่องดื่ม

อาหารไม่ว่าจะเป็นข้าวสาร ผลไม้อบแห้งต่าง ๆ แยมทาขนมปัง รวมถึงอาหารกระป๋อง อาหารแห้ง ก็สามารถนำมาใส่ชุดสังฆทานถวายได้ เพราะพระสงฆ์สามารถฉันเพื่อบำรุงร่างกายเป็นกำลังในการทำงานเพื่อศาสนา 

ส่วนน้ำดื่มเป็นสิ่งที่ช่วยบำรุงร่างกายและประทังความหิวกระหายระหว่างวันโดยไม่ผิดศีล  แต่มีข้อควรระวังคือไม่ควรจัดชุดน้ำดื่มรวมกับน้ำยาล้างจานหรือน้ำยาล้างห้องน้ำเด็ดขาด เพราะน้ำจะดูดซึมกลิ่นเข้าไป ทำให้พระไม่สามารถดื่มได้ อาจเลือกเป็นน้ำเปล่า หรือน้ำผลไม้ที่มีน้ำตาลน้อย เพื่อไม่ให้พระท่านเสี่ยงต่อการเป็นโรคเบาหวาน

ยารักษาโรค

ยาสำคัญที่ควรถวาย ได้แก่ ยาสามัญประจำบ้านต่าง ๆ เช่น ยาแก้ปวดหัว ยาแก้ไอ ยาแก้ท้องอืดท้องเฟ้อ เป็นต้น 

เครื่องนุ่งห่ม

ผ้าอาบน้ำฝนถือเป็นของใช้ที่จำเป็นสำหรับพระสงฆ์ การซื้อสังฆทานสำเร็จรูปบางครั้งเราไม่อาจตรวจสอบได้ว่าผ้าอาบน้ำฝนที่อยู่ภายในนั้นเป็นอย่างไร จึงมีบ่อยครั้งที่เมื่อถวายไปแล้วมารู้ภายหลังว่าผ้าทั้งบางและสั้น พระสงฆ์ไม่สามารถใช้อาบน้ำได้ ฉะนั้นการเลือกด้วยตัวเองและนำไปจัดใส่ในถังสังฆทานย่อมดีกว่า

เครื่องอุปโภค

คือ สิ่งของที่จำเป็นเพื่อการดำรงชีวิตในปัจจุบัน เช่น ไฟฉาย ธูป เทียน อุปกรณ์เครื่องเขียน อุปกรณ์ล้างห้องน้ำ หนังสือธรรมะ มีดโกน แชมพู กาน้ำชา เป็นต้น 

10 อันดับ สิ่งของที่พระได้ประโยชน์สูงสุด 

เครื่องอุปโภคแท้จริงแล้วมีหลายสิ่งหลายมาก แต่มีเพียงบางอย่างเท่านั้นที่จัดไปถวายแล้ว พระท่านจะได้ใช้ประโยชน์อย่างแน่นอน ซึ่งจากการสอบถามพระสงฆ์จำนวนหนึ่งแล้ว ได้จัดอันดับสิ่งของสังฆทานตามความจำเป็นในการใช้งาน รวม 10 อันดับด้วยกัน ดังนี้

อันดับ 10 แชมพู

อาจจะสงสัยกันว่าพระท่านไม่มีผมแล้วทำไมแชมพูถึงยังจำเป็น สาเหตุก็เพราะว่าท่านไม่มีผมมาปกป้องหนังศีรษะเนี่ยแหละ ทั้งความร้อน ฝุ่นละออง เชื้อโรคต่าง ๆ ก็จะเข้าถึงหนังศีรษะของท่านได้โดยตรง แถมการรักษาสมดุลความชุ่มชื้นของหนังศีรษะก็จะเสียไปทำให้หนังศีรษะของแห้ง และเกิดโรคผิวหนังอยู่บ่อยครั้ง

สิ่งที่จะช่วยบรรเทาได้ก็คือ แชมพูยา ที่มีส่วนผสมปกป้องหนังศีรษะ รักษาสมดุล ช่วยขจัดรังแค ดังนั้นถ้าจะถวายแชมพูแนะนำให้เลือกเป็นแชมพูที่มีคุณสมบัติเหล่านี้จะเป็นประโยชน์แก่พระท่านอย่างมาก

อันดับ 9 น้ำยาเช็ดพื้น

พระท่านจำเป็นต้องใช้น้ำยาเช็ดพื้น เพื่อนำไปทำความสะอาดกุฏิ ศาลา และอุโบสถ ซึ่งอกจากจะช่วยผ่อนแรงในการทำความสะอาด สลายคราบแล้ว บางยี่ห้อยังช่วยฆ่าเชื้อโรคที่อยู่ในมูลสัตว์ที่อาศัยอยู่ภายในวัดได้อีกด้วย

อันดับ 8 เครื่องใช้สำนักงาน

สิ่งนี้เหมาะสำหรับผู้ที่มีกำลังมากหน่อย หรือใครรวบรวมเงินได้เป็นกอบเป็นกำจากงานกฐิน ผ้าป่า ก็สามารถถวายคอมพิวเตอร์แด่วัดที่ขาดแคลนได้ เนื่องจากพระสงฆ์มีหน้าที่เผยแผ่พระพุทธศาสนา จึงจำเป็นที่จะต้องมีความรู้ที่แตกฉาน ทั้งทางธรรม และรู้ทันข่าวสารบ้านเมืองจากการใช้เทคโนโลยีอยู่บ้าง

อันดับ 7 ผ้าขนหนูสีสุภาพ

ผ้าขนหนูสามารถเลือได้มากมายหลายขนาดตามกำลังศรัทธา ตั้งแต่ขนาดเล็กที่พระท่านจะใช้เป็นผ้าเช็ดมือ ขนาดกลางสำหรับใช้เป็นผ้าอาบน้ำสงฆ์ และขนาดใหญ่ใช้เป็นผ้าห่มนอนสำหรับพระสงฆ์ โดยเน้นเลือกสีสุภาพ แต่ไม่จำเป็นต้องสีเหลืองก็ได้ ทางที่ดีเลือกเนื้อผ้าที่นุ่มนวลคุณภาพดี เนื่องจากผ้าขนหนูที่ติดมากับถังสังฆทานสำเร็จรูปมักหยาบ เล็กและคุณภาพไม่ดี

อันดับ 6 ยาสามัญประจำบ้าน

อย่างที่ได้กล่าวไปว่า ปัจจัยสี่ เป็นสิ่งของที่จำเป็นสำหรับพระสงฆ์ และแน่นอนว่ายาสามัญประจำบ้านเป็นอีกหนึ่งสิ่งที่มีความจำเป็นอย่างมาก สามารถใช้รักษาอาการเจ็บป่วยเล็ก ๆ น้อย ๆ ได้ด้วยตนเอง เช่น ยาแก้ปวดหัว ปวดท้อง ยาแก้ไอ แก้ไข้ ลดกรดในกระเพาะอาหาร ยาใส่แผลสด แผลเปื่อย แผลไฟไหม้ น้ำร้อนลวก แผลพุพอง เป็นหนอง ผิวหนังอักเสบ เป็นต้น

อันดับ 5 รองเท้าแตะ

พระท่านต้องเดินบิณฑบาตร ธุดงค์ ไปเรียนหนังสือ ไปกิจนิมนต์ตามที่ต่าง ๆ และบางรูปต้องทำงานที่ใช้แรงงานในวัด เช่น ก่อสร้าง ทำสวน สิ่งที่ต้องรับภาระหนักก็คือ รองเท้า ที่มักจะขาด เสียหาย อยู่บ่อย ๆ รองเท้าแตะจึงถือเป็นอีกหนึ่งสิ่งที่มีความสำคัญ

อันดับ 4 หนังสือ

อย่างที่ได้กล่าวไปใน อันดับ 8 ว่าพระสงฆ์มีหน้าที่เผยแผ่พระพุทธศาสนาจึงจำเป็นที่จะต้องมีความรู้ที่แตกฉาน เพื่อจะได้สาธิตยกตัวอย่างให้ชาวบ้านเข้าใจได้แจ่มแจ้ง การถวายหนังสือเหล่านี้จึงถือเป็นต้นทุนแห่งธรรมทานให้พระท่านได้นำไปต่อยอด กระจายสู่ผู้คนได้อีกมาก ทั้งยังถือเป็นการลงทุนที่ไม่มีความเสี่ยง แถมได้ผลตอบแทนสูง น่าลงทุนเป็นอย่างยิ่ง

อันดับ 3 ผ้าไตรจีวร

ผ้าไตรจีวร หรือ ผ้าไตร คือ ผ้าที่พระสงฆ์ใช้นุ่งครอง หรือผ้าเหลืองที่เราเห็นพระสงฆ์นุ่งห่มนั่นเอง จำเป็นที่จะต้องเลือกความยาวพอที่จะนุ่งห่มได้ มีความหนาพอเหมาะสม เพราะผ้าไตรจีวรที่ติดมากับถังสังฆทานสำเร็จรูปมักสั้นและบาง ทำให้พระท่านไม่สามารถใช้ได้

อันดับ 2 มีดโกน ชุดมีดโกน

เนื่องจากพระต้องโกนผมทุกวันโกน ควรเลือกใบมีดที่โกนได้สะดวก ง่าย นุ่มนวล และได้เพิ่มการป้องกันการขูดถลอกของผิวหนัง รวมทั้งไม่กระตุกผิวหน้าทำให้เกิดบาดแผล ที่สำคัญต้องสามารถโกนได้เกลี้ยงเกลาจนถึงโคน ทางที่ดีจำเป็นอย่างยิ่งที่ต้องเลือกแบรนด์หรือยี่ห้อที่มีคุณภาพ เพื่อป้องกันการบาด

อันดับ 1 เครื่องเขียน

พระต้องเรียนพระปริยัติธรรม และจดกำหนดนัดหมายต่างๆ ช่วยจำ บางรูปท่านเป็นเหรัญญิกดูแลค่าใช้จ่าย ยิ่งต้องใช้มาก แต่ไม่ค่อยมีใครถวายเครื่องเขียนเหล่านี้ พระท่านจึงต้องไปเดินหาซื้อเองเสมอ หากเราถวายไปพระท่านจะได้ใช้อย่างแน่นอน จึงถูกจัดอันดับให้เป็นที่ 1 อย่างไม่น่าเชื่อ

ทำบุญด้วยการถวายสังฆทาน มีประโยชน์อย่างไร

“สังฆะ” หมายถึง ความเป็นสาธารณะ “ทาน” หมายถึง การให้ ดังนั้น “สังฆทาน” จึงแปลว่าการให้เพื่อประโยชน์สาธารณะ การถวายสิ่งของจำเป็นสำหรับพระสงฆ์เพื่อเป็นกำลังให้ท่านทำงานเพื่อพระพุทธศาสนาสืบไป โดยผู้ถวายสังฆทานจะได้ทาน 3 ประการ ดังนี้

• วัตถุทาน ช่วยลดความตระหนี่ของผู้ถวาย ฝึกเป็นผู้ให้โดยไม่หวังผลตอบแทน
• อภัยทาน ช่วยลดความโกรธ ฝึกรู้จักการให้อภัยโดยการแผ่เมตตาหลังการทำบุญ
• ธรรมทาน การถวายหนังสือแด่พระสงฆ์เมื่อท่านนำไปอ่านแล้วเกิดความรู้ ถือเป็นทานที่เกิดจากการให้ธรรมะ

สรุป

บุญ หมายถึง การชำระหรือล้างจิตใจให้บริสุทธิ์ ผ่องใส ซึ่ง “การถวายสังฆทาน” ก็เป็นการทำบุญอย่างหนึ่งที่ถือว่าได้อานิสงค์แรง สร้างผลบุญจะส่งให้ชีวิตหมดเคราะห์หมดโศก จะทำสิ่งใดก็ราบรื่นไม่ติดขัดพบแต่ความสำเร็จสมปรารถนา รวมทั้งมีความเป็นอยู่อุดมสมบูรณ์ ไม่ขัดสน

แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นการถวายสังฆทานสำเร็จรูปอาจเป็นการทำบุญที่ไม่สามารถถวายสิ่งของที่ใช้งานจริงให้แก่พระสงฆ์ได้มากนัก ทางที่ดีจึงควร “จัดสังฆทานเอง” จะดีกว่า เพราะคุณสามารถเลือกข้าวของเครื่องใช้คุณภาพดี เหมาะสมต่อการใช้งานได้จริง ๆ และเป็นประโยชน์ต่อพระท่านได้อย่างสูงสุด 

อีกทั้งยังสามารถคำนวณงบประมาณได้เองอีกด้วย มีมากให้มาก มีน้อยให้น้อย ตามกำลังที่ตนเองมี โดยหลักสำคัญในการจัดสังฆทานเองคือ ต้องคำนึงถึงสิ่งของ ปัจจัยสี่ ได้แก่ อาหาร ยารักษาโรค เครื่องนุ่งห่ม และเครื่องอุปโภค ได้อย่างครบถ้วนก็เพียงพอแล้ว